የሩዋንዳ ሚና በዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ እና የኤርትራ ተጽእኖ በኢትዮጵያ: የክልላዊ ጣልቃገብነት ትይዩዎች

የሩዋንዳ ሚና በዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ እና የኤርትራ ተጽእኖ በኢትዮጵያ: የክልላዊ ጣልቃገብነት ትይዩዎች

 የታላላቅ ሀይቆች እና የአፍሪካ ቀንድ አካባቢዎች በፖለቲካ አለመረጋጋት፣ በትጥቅ ግጭቶች እና በውስብስብ የግዛት ግንኙነቶች ሲታመስ ኖረዋል።  በጎረቤቶቻቸው በዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ (ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ) እና በኢትዮጵያ የውስጥ ጉዳይ ውስጥ ጣልቃ ገብተዋል ተብለው የተከሰሱ ሁለት ሀገራት - ሩዋንዳ እና ኤርትራ - እንደ ዋና ተዋናዮች ተለይተው ይታወቃሉ።  እያንዳንዱ ሁኔታ የራሱ የሆነ ታሪካዊ እና ጂኦፖለቲካዊ አውድ ሲኖረው፣ በእነዚህ አገሮች ድርጊት የጣልቃ ገብነት፣ መነሳሳት እና መዘዝ ውስጥ አስደናቂ ትይዩዎች ይታያሉ።

 የሩዋንዳ ሚና በዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ (ዲአርሲ)

 ከ1994 የሩዋንዳ የዘር ማጥፋት ወንጀል ጀምሮ የሩዋንዳ በዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ ተሳትፎ ቀጣይነት ያለው እና አከራካሪ ነው።  ሩዋንዳ የጸጥታ ጉዳዮችን በመጥቀስ ጣልቃ መግባቷን በተለይም በምስራቅ ኮንጎ የሁቱ ታጣቂዎች (ለምሳሌ እንደ ኤፍዲኤልአር) ለብሄራዊ ደህንነቴ አስጊ ናቸው ብላለች።  ይሁን እንጂ ከደህንነት ባለፈ ኢኮኖሚያዊ ፍላጎቶች በተለይም በማዕድን የበለጸጉ የሰሜን እና ደቡብ ኪቩ ግዛቶች በሩዋንዳ ድርጊት ጀርባ ላይ ግንባር ቀደሞቹ ነበሩ።

 ሩዋንዳ አማፂ ቡድኖችን ትደግፋለች ተብላ በተደጋጋሚ ስትከሰስ ቆይታለች፣በተለይም M23 ንቅናቄ፣ምስራቅ ኮንጎን በአማፅያን እና በግዛት ወረራ መረጋጋት እንዳይፈጠር አድርጓል።  የተባበሩት መንግስታት ድርጅትን ጨምሮ ከአለም አቀፍ አካላት የተገኙ ሪፖርቶች እንደሚያመለክቱት ሩዋንዳ ለእነዚህ አማፂያን የሎጂስቲክስና ወታደራዊ ድጋፍ የምታደርግ ሲሆን ይህም በአካባቢው ያለውን ሰብአዊ ቀውስ የበለጠ አባብሶታል።  ኪንሻሳ ግዛቷን ለመቆጣጠር ስትታገል የኪጋሊ በዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ ተሳትፎ ወደ ተሻለ ዲፕሎማሲያዊ ግንኙነት እና ክልላዊ አለመረጋጋት አስከትሏል።

 የኤርትራ ተጽእኖ በኢትዮጵያ የውስጥ ጉዳይ

 በተመሳሳይ ኤርትራ በኢትዮጵያ የውስጥ ግጭቶች በተለይም በትግራይ ጦርነት ውስጥ ትልቅ ሚና ተጫውታለች።  በኤርትራ እና በህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ (ህወሀት) መካከል የቆየው ጠላትነት አስመራ በኢትዮጵያ ጉዳይ ጣልቃ እንድትገባ አድርጓል።  እ.ኤ.አ. በ2018 የኤርትራ ፕሬዝዳንት ኢሳያስ አፈወርቂ እና የኢትዮጵያ ጠቅላይ ሚኒስትር አብይ አህመድ የሰላም ስምምነትን ተከትሎ ኤርትራ የኢትዮጵያ ፌደራላዊ መንግስት ቁልፍ አጋር ሆናለች።

 በትግራይ ጦርነት (2020-2022) የኤርትራ ወታደሮች በግጭቱ ውስጥ ከፍተኛ ተሳትፎ ሲያደርጉ በሰላማዊ ዜጎች ላይ ሰፊ ግፍ ፈጽመዋል ተብሏል።  በሰሜን ኢትዮጵያ መገኘታቸው በጦር ወንጀሎች እና በሰብአዊ መብት ረገጣ በመወንጀል አለም አቀፍ ውግዘትን አስከትሏል።  ኢትዮጵያ ግጭቱን ማቆሙን ብታስታውቅም፣ የኤርትራ ኃይሎች ለቀው ለመውጣት ዘግይተው ነበር፣ ይህም ኤርትራ በኢትዮጵያ ውስጣዊ እንቅስቃሴ ላይ ያላትን ተፅዕኖ ያሳድጋል።

 ከትግራይ ግጭት ባሻገር፣ ኤርትራ የጂኦፖለቲካዊ ተጠቃሚነቷን ለማረጋገጥ የኢትዮጵያን የውስጥ የሃይል አወቃቀሮችን ለመቅረጽ ስትራተጂያዊ ፍላጎት አላት።  የኤርትራ ጣልቃገብነት ፖሊሲዎች ለረዥም ጊዜ አለመረጋጋት አስተዋፅዖ አድርገዋል፣ ልክ እንደ ሩዋንዳ በዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ኮንጎ እርምጃ።

 የንጽጽር ትንተና፡ ተነሳሽነት እና መዘዞች

 ሩዋንዳ እና ኤርትራ በተለያዩ ክልላዊ አውዶች ውስጥ ሲንቀሳቀሱ፣ የእነርሱ ጣልቃገብነት መደበኛ ባህሪያትን ይጋራሉ፡-

 1. የጸጥታ ሰበብ፡- ሁለቱም ሀገራት በአጎራባች ግዛቶች ውስጥ ከሚገኙ አማፂ ቡድኖች የሚደርስባቸውን የደህንነት ስጋት በመጥቀስ ድርጊታቸውን ያረጋግጣሉ።

 2. ኢኮኖሚያዊ እና ስልታዊ ፍላጎቶች፡ ሩዋንዳ ከዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ሪፐብሊክ ማዕድን ሀብት ተጠቃሚ ስትሆን ኤርትራ ግን የፖለቲካ ጠላቶችን ለማዳከም እና ክልላዊ የበላይነትን ለማረጋገጥ ትጥራለች።

 3. አለም አቀፍ ውግዘት፡- ሁለቱም ሀገራት በጣልቃ ገብነት ምክንያት ሰፊ ትችት፣ ማዕቀብ እና ዲፕሎማሲያዊ ውድቀቶች ደርሰዋል።

 4. ክልላዊ አለመረጋጋት፡ የእነርሱ ተሳትፎ ረዘም ላለ ጊዜ ግጭቶችን፣ ሰብአዊ ቀውሶችን እና ከአጎራባች ክልሎች ጋር ያለውን ግንኙነት እንዲሻክር አድርጓል።

 ማጠቃለያ

 በሩዋንዳ በዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ ዲሞክራቲክ ሪፐብሊክ እና ኤርትራ በኢትዮጵያ ላይ ባላት ተጽዕኖ መካከል ያለው ትይዩ ትናንሽ ሀገራት በትላልቅ እና ያልተረጋጋ ጎረቤቶች ላይ ተጽእኖ የሚፈጥሩበትን ቀጠናዊ የሃይል ተለዋዋጭነት ያሳያል።  ሩዋንዳ እና ኤርትራ ለብሔራዊ ደኅንነት እንደ አስፈላጊነቱ ፖሊሲዎቻቸውን ሲከላከሉ፣ የእነርሱ ጣልቃገብነት ከፍተኛ ሰብዓዊና ጂኦፖለቲካዊ ውጤቶችን አስከትሏል።  እነዚህን ጉዳዮች ለመፍታት ጠንካራ አህጉራዊ ትብብር፣ ዲፕሎማሲያዊ ሽምግልና እና የውጭ ጣልቃገብነትን ለመግታት እና በሁለቱም የግጭት ቀጣናዎች ዘላቂ ሰላምን ለማስፈን አለም አቀፍ ግፊትን ይጠይቃል።