የኢትዮጵያን ሁኔታ የማይመጥኑ የፖለቲካ አመለካከቶች::

የኢትዮጵያን ሁኔታ የማይመጥኑ የፖለቲካ አመለካከቶች

 ኢትዮጵያ እጅግ በጣም ግዙፍ የሆነ ታሪካዊ ጥልቀት፣ የብሄር ልዩነት እና የፖለቲካ ውስብስብነት አላት።  ከ80 በላይ የተለያዩ ብሔር ብሔረሰቦች የሚኖሩባትና ከባዕዳን የበላይነት ጋር የመታገል ባሕል የቆየች ናት።  ነገር ግን በማእከላዊ ኢምፔሪያል አስተሳሰቦች እና በህዝቦቿ የመድበለ ብሔር ፌደራሊዝም ምኞቶች መካከል ባለው ስር የሰደደ ውጥረት የውስጥ አስተዳደሯን ተፈትኗል።  በዚህ አውድ ውስጥ፣ አንዳንድ የፖለቲካ አመለካከቶች -በተለይ አምባገነንነትን የሚያወድሱ ወይም የሀገሪቱን የብዝሃ ብሔር ተፈጥሮ የማይቀበሉ - በመሠረቱ ከኢትዮጵያ ታሪካዊ እውነታዎች እና የወደፊት መረጋጋት ጋር የማይጣጣሙ ናቸው።

 ከእንደዚህ አይነት ምሳሌ አንዱ “ከአምባገነኑ አብይ ጋር መቆምን እመርጣለሁ... ኢትዮጵያ ትቅደም!!” የሚለው የፖለቲካ ስሜት ነው።  በመጀመሪያ ሲታይ ይህ እንደ አገር ፍቅር መግለጫ ሊመስል ይችላል ነገር ግን በንጉሠ ነገሥታዊ ናፍቆት እና በፈላጭ ቆራጭ አስተሳሰብ ላይ የተመሰረተ አስጨናቂ አስተሳሰብን ያሳያል።  አምባገነንነትን እና የተማከለ አስተዳደርን መምከር የደርግ መንግስት በመንግስቱ ሃይለማርያም ይመራ የነበረውን የፖለቲካ ስርአት ያስተጋባል - በጭካኔው የሚታወሰው መንግስት በፖለቲካዊ የሀሳብ ልዩነትን በማፈን እና የብሄር ራስን በራስ የመወሰን መብትን ባለማክበር ነው።  ዛሬ እንደዚህ አይነት የአስተዳደር ሞዴሎችን መደገፍ የኢትዮጵያን አሳማሚ ታሪክ ወደ ጎን በመተው የህዝቦቿን ዲሞክራሲያዊ ምኞት ያሳጣል።

 “ኢትዮጵያ ትቅደም” ብሔርተኝነት ተረት

 “ኢትዮጵያ ትቅደም” የሚለው ሀረግ ብዙ ጊዜ ህጋዊ የብሄር እና የክልል ቅሬታዎችን የሀገር ፍቅር የጎደለው ወይም ከፋፋይ ነው በማለት ለማጣጣል ሲውል ቆይቷል።  እንደ ኢትዮጵያ ያለ ልዩ ልዩ አገር ውስጥ፣ እንዲህ ዓይነቱ አሃዳዊ ብሔርተኝነት የመንግሥትን የብዝሃነት ማንነት ማንጸባረቅ ተስኖታል።  እውነተኛ ሀገራዊ አንድነት በጋራ መከባበር ላይ መገንባት አለበት እንጂ በግዳጅ ወጥነት ያለው መሆን የለበትም።  የኦሮሞ፣ የትግራይ፣ የሶማሌ፣ የሲዳማና የሌሎች ብሔር ብሔረሰቦች መብት ሳይከበር “ኢትዮጵያ ትቅደም” የሚለው አባባል በአንድ ወቅት አማራን ያማከለ ባሕል እንዲመሰረት በማድረግ የተለዩ ማንነቶችን ለማጥፋት የተሞከረውን የንጉሠ ነገሥቱን አስተሳሰብ እንደገና ማደስ ነው።

 በታሪክ፣ የተማከለ ፖሊሲዎች መገለልን፣ የባህል መደምሰስ እና የትጥቅ ተቃውሞን ብቻ ያመጣሉ።  የኦሮሞ ነጻነት ግንባር (ኦነግ)፣ ህዝባዊ ወያነ ሓርነት ትግራይ (ህወሀት) እና ሌሎችም የተቃውሞ ንቅናቄዎች ኢትዮጵያን ከመጥላት የመነጩ ሳይሆን ማንነታቸውን ያደነቁሩ የፖለቲካ ስርአቶች ምላሽ ነው።  ስለዚህ ኢትዮጵያን በመጠበቅ ስም አምባገነን መደገፍ እርስ በርሱ የሚጋጭ ነው - ሀገሪቱን ደጋግሞ የሰበረው አምባገነንነት ነው።

 ፌደራሊዝም እንደ አውድ አስፈላጊነት

 በ1995 የወጣው የኢትዮጵያ ሕገ መንግሥት ብሔርን መሠረት ባደረገው የፌዴራል አደረጃጀት ታሪካዊ ኢፍትሐዊ ድርጊቶችን ለመፍታትና ለተለያዩ ቡድኖች ራስን በራስ የማስተዳደር ጥረት አድርጓል።  የፌዴራል ሥርዓቱ ጉድለቶች ቢኖሩትም ለአገሪቱ ልዩ ልዩ ስብጥር ምላሽ መስጠት አስፈላጊ ነበር።  ፌደራሊዝምን ለአምባገነናዊ ማእከላዊነት መውቀስ ታሪካዊም ፖለቲካዊም ግድየለሽነት ነው።  ያረጁ ቁስሎችን በማንገስ እና የተገለሉ ወገኖችን ከኢትዮጵያዊነት የጋራ ማንነት አስተሳሰብ የበለጠ መግፋት ያሰጋል።

 የኢትዮጵያ አውድ ሁሉን አቀፍ፣ ያልተማከለ እና ያልተማከለ የፖለቲካ ማዕቀፍ ይፈልጋል።  የጠንካሮች ሮማንቲሲዜሽን - አፄ ኃይለ ሥላሴ፣ መንግስቱ ኃይለማርያም፣ ወይም አቢይ አህመድ - የኢትዮጵያን ነፍስ የሚመሰርቱትን የብዙ ድምጾች ችላ ይላል።  አምባገነኖች ጊዜያዊ ሥርዓት ሊያመጡ ይችላሉ ነገር ግን በመጨረሻ የአመፅና የደም መፋሰስ ዘር ይዘራሉ።

 መደምደሚያ

 አምባገነንነትን የሚያራምዱ እና የተማከለ ብሔርተኝነትን “ኢትዮጵያ ትቅደም” በሚል አርማ የሚጭኑ የፖለቲካ አመለካከቶች የሀገሪቱን ህያው ነባራዊ እውነታዎች በመሰረታዊነት ችላ ይላሉ።  የኢትዮጵያ የወደፊት እጣ ፈንታ የፈላጭ ቆራጭነት ዑደቶችን በመድገም ሳይሆን የልዩነት፣ የፍትህ እና የውይይት ፖለቲካን በመቀበል ላይ ነው።  የኢትዮጵያን ህዝቦች ራስን መግለጽ እና የራስን እድል በራስ መወሰን የሚክድ ማንኛውም አስተሳሰብ ለኢትዮጵያ ሁኔታ የማይመጥን ብቻ ሳይሆን እንደ አንድ ሀገርነት ህልውናዋ አደገኛ ነው።  የንጉሠ ነገሥቱን ናፍቆት እና አምባገነናዊ ፈተናን በመተው በምትኩ የሁሉም ብሔር ብሔረሰቦች ባለቤት የሆነችውን ፌዴራላዊ ዴሞክራሲያዊት ኢትዮጵያን ለመገንባት ጊዜው አሁን ነው።